آنالیز شکاف جنسیتی دستمزد در ایران - وبلاگ زیبا

به گزارش وبلاگ زیبا، پژوهشی که پیرامون آنالیز عوامل موثر بر تبعیض جنسیتی دستمزد در ایران اجرا شده است بیانگر این است که متوسط بالاتر تحصیلات در بین زنان شاغل موجب کاستن از شکاف جنسیتی دستمزد در بین شاغلان کشور شده است. با این حال تبعیض جنسیتی دستمزد برای کار برابر و میزان تحصیلات برابر به میزان چشمگیری وجود دارد.

به گزارش وبلاگ زیبا، این پژوهش به این مورد نیز اشاره می نماید که، شکاف جنسیتی دستمزد در بخش خصوصی بیش از بخش عمومی است با توجه به این که بخش خصوصی سهم قابل توجهی از اشتغال را دربر دارد، هم دستمزد کمتری پرداخت می نماید و هم در مقایسه با بخش عمومی شکاف جنسیتی بیشتری در پرداخت دستمزدهای این بخش وجود دارد.

به منظور جست وجو درباره عوامل موثر بر تبعیض جنسیتی دستمزد در ایران تیم پژوهشگران متشکل از نازنین بیدار بخت نیا(دانشجوی علوم مالی گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی اهواز) و علیرضا جرجرزاده(استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی اهواز) پژوهشی را انجام دادند.

این پژوهش با دو رویکرد آنالیز تاثیر عوامل موثر بر تبعیض جنسیتی با مدل معرفی شده توسط oaxaca-blinder و شکل تغییریافته آن که به مدل numark معروف است و اثر تبعیض جنسیتی بر درآمد سرانه با استفاده از یک تابع کاب داگلاس صورت گرفته است و نتایج آن حاکی از این است که تبعیض جنسیتی دستمزد برای کار برابر و میزان تحصیلات برابر به میزان چشمگیری در بین شاغلان کشور وجود دارد.

در مقدمه به این نکته اشاره شده است که،نابرابری جنسیتی یکی از مشکلاتی است که در همه جوامع البته با درجات مختلف وجود دارد. تبعیض جنسیتی به معنای نبود تساوی بین زنان و مردان در برخورداری از امکانات و فرصت هاست و عوامل مختلف فرهنگی،اجتماعی و مالی می تواند موجب بروز نابرابری جنسیتی گردد.

بنابراین بحث اصلی خودنابرابری جنسیتی در دستمزد شاغلان عنوان شده و گفته شده است:نتیجه آمارگیری ها در ایران نشان می دهد که وضعیت کشور ما از نظر فعالیت زنان در عرصه های مالی مطلوب نیست و عوامل گوناگونی در این مسئله موثرند از جمله وجود کلیشه های جنسیتی که انتخاب شغل را برای زنان محدود می نماید.

در ادامه آمده است:هر چند شکاف جنسیتی را می توان تا اندازه ای با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل کرد (به عنوان مثال زنان 25درصد کمتر از مردان مزد دریافت می نمایند)، اما دو چیز از این نتایج تعیین نیست که احتیاج به آنالیز عمیق تر دارد که موضوع این پژوهش قرار گرفته است؛ اول این که آیا این شکاف در نتیجه تبعیض جنسیتی است یا خیر؟ و در چنین حالتی چه بخشی از آن حاصل تبعیض و چه قسمتی در نتیجه تفاوت در ویژگی های زن و مرد است؟ دوم آنکه در بین عوامل تاثیرگذار، مهم ترین عامل های تاثیر گذار بر تبعیض جنسیتی کدام است؟

بر اساس آمار مجمع جهانی اقتصاد، هنوز هم در تمام کشورهای جهان زنان کمتر از مردان درآمد دارند و بر اساس این آمار 100 سال طول خواهد کشید تا شکاف میان مردان و زنان از بین برود.

همچنین پژوهش حاضر که با استفاده از داده های مقطعی طرح های هزینه و درآمد خانوار و طرح نیروی کار سال1393 کشور ایران پیاده سازی و برآورد شده، نشان می دهد: تبعیض جنسیتی دستمزد کماکان وجود دارد و عناعر چندی می توانند به کاهش آن یاری نمایند که تحصیلات از آن جمله است و عامل دیگری بر آن می افزاید که اشتغال در بخش خصوصی است. شاغلان بخش خصوصی به نحو بارزی مورد تبعیض در دستمزد قرار می گیرند، چه از منظر جنسیتی و چه از نگاه بخشی.

نتایج آنالیز مدل دستمزد زنان نشان می دهد متغیرهای سن، داشتن مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر، بدون همسر بودن و سکونت در مناطق شهری بر میانگین دستمزد زنان دارای تأثیر مثبت و معنی دار است. اشتغال در بخش خصوصی دارای تأثیر منفی و معنی دار است. همچنین زنان دارای تحصیلات فوق دیپلم و بالاتر، در شرایط مساوی سنی، وضعیت تأهل، محل سکونت و وضع شغلی، دستمزدشان تقریباً به میزان دوبرابر بیش از زنانی است که تحصیلات زیر دیپلم دارند. به عبارتی بالا رفتن سطح تحصیلی زنان، زمینه بالا رفتن میزان دستمزد آن ها را تا میزان بیش از دوبرابر فراهم می نماید.

این پژوهش در سرانجام اضافه می نماید:افزایش سطح تحصیلات بخشی از تبعیض را می کاهد و ایجاد تشکل های کارگری می تواند قدرت چانه زنی کارگران را افزایش دهد. در این میان گسترش شفافیت مالی می تواند به کارا شدن بازارها از جمله بازار کار منجر گردد که خود عاملی در جهت کاهش تبعیض جنسیتی دستمزد به شمار می رود.

این پژوهش در شماره دو، دوره54 نشریه تحقیقات مالی منتشر شده است.