خبرنگاران رسالت سازمان جهانی بهداشت در مهار ویروس کرونا - وبلاگ زیبا

به گزارش وبلاگ زیبا، تهران- خبرنگاران- سازمان جهانی بهداشت یکی از سازمان های بین المللی به شمار می رود که می تواند به عنوان متولی اصلی نقش اساسی و کلیدی را برای مقابله با ویروس کرونا ایفا کند البته در این جهت همکاری همه دولت ها و دیگر سازمان های مربوطه ضروری است.

در دنیا امروز، مساله بیماری های واگیردار ازجمله موضوع هایی است که می توان آن را در قالب تهدیدات امنیتی نرم و در زمره مسایل دنیای به شمار آورد زیرا تهدیدات آن تنها متوجه امنیت یک دولت و شهروندان یک کشور به خصوص نیست و در حقیقت این گونه بیماری ها می توانند امنیت جامعه دنیای را هدف قرار دهند. این تهدیدات در پایین ترین سطوح، متوجه جان انسان ها، شهروندان کشورهای مختلف و امنیت دولت ها هستند و در بالاترین سطوح به تجارت و اقتصاد بین المللی آسیب وارد می سازند که این موضوع هزینه ها و خسارات زیادی را به دنبال دارد. امروزه ویروس کرونا با ویژگی های همه گیر بودن، همه جا بودن و نامرئی بودن، می تواند به عنوان بزرگترین بحران سلامت عمومی دنیای در طول صد ساله گذشته تعریف شود. یکی از سازمان های بین المللی که می تواند برای مقابله با این ویروس منحوس و کشنده کارآمد و موثر باشد، سازمان دنیای بهداشت است.

چگونگی تاسیس سازمان بهداشت دنیای

سازمان بهداشت دنیای به عنوان یکی از موسسه های وابسته به سازمان ملل با رسالت ارتقای آگاهی عموم مردم درباره موضوع خاص بهداشتی تاسیس شد و مهمترین هدف آن مبارزه با بیماری ها مخصوصاً بیماری های مسری شایع و ارتقاء سلامت عمومی مردم دنیا است. در واقع ضرورت حفظ سلامت و بهداشت انسان از دیرباز سبب شد تا همکاری های بین المللی در قلمرو بهداشت شکل بگیرد. بنابراین به همین دلیل و به طور کلی از 1851میلادی تا نزدیک جنگ دنیای دوم، 14 کنفرانس بین المللی بهداشت تشکیل شد و به واسطه آنها اقدامات نسبتاً موثری در چاره جویی برای برخی بیماری های مسری به عمل آمد در این راستا جامعه ملل نیز نقش مهمی برای مبارزه با بیماری ها ایفا کرد و سازمان سلامت را تاسیس کرد. همزمان در قاره آمریکا نیز سازمان سلامت پان آمریکن با یک دفتر دائمی ایجاد شد. پس از تاسیس سازمان ملل متحد، یکی از نخستین نهادهای تخصصی وابسته به این نهاد، سازمان بهداشت دنیای شد. طور کلی در مورد تاریخچه این سازمان این چنین آمده است که در کنفرانس سانفرانسیسکو در 1946 میلادی تصمیم به تشکیل یک کنفرانس بین المللی بهداشت گرفت که اساسنامه آن در هفتم آوریل 1948 میلادی در نیویورک تنظیم و تصویب شد و نخستین انجمن بهداشت دنیای اقدام به انتخاب روزی به عنوان روز دنیای بهداشت کرد. در ژوئن همان سال نخستین مجمع عمومی سازمان بهداشت دنیای در ژنو با حضور کنندگان 61 کشور دنیا تشکیل شد و از 1950 میلادی به بعد هفتم آوریل هر سال با نام روز دنیای بهداشت در سراسر دنیا جشن گرفته شد.

ساختار سازمان

سازمان بهداشت دنیای در 2012 میلادی دارای 194 عضو بود که شامل اکثریت کشورهای عضو سازمان ملل متحد است و مقر اصلی آن نیز در ژنو سوییس واقع شده است و به طور معمول هر ساله در ماه می میلادی یک جلسه عمومی با حضور اعضا در مقر اصلی برگزار می شود و دبیر کل آن نیز پس از یک دوره پنج ساله تغییر می کند. این سازمان دارای 6 دفتر منطقه ای آفریقا (برازاویل، کنگو)، آمریکا (واشنگتن دی سی، ایالات متحده)، مدیترانه شرقی (قاهره، مصر)، اروپا (کپنهاگ، دانمارک)، جنوب شرق آسیا (دهلی نو، هند) و غرب اقیانوسیه (مانیل، فیلیپین) است که هر کدام کشورهای منطقه خود را پوشش می دهند. هر کمیته منطقه ای از وزرای بهداشت کشورهای عضو تشکیل می شود.

شیوع کرونا و آمادگی اضطراری در سطح ملی

شیوع بیماری کرونا یا کووید 19 در سال 2020 مسائل فراوانی برای جامعه بین المللی ایجاد کرد. اپیدمی که از کشور چین شروع و به سرعت مبدل به یک پاندمی شد و در حال حاضر بسیاری از کشورها از جمله ایران با آن درگیر هستند اما شیوع ویروس کرونا نشان داد که انسان در عین اقتدار تا چه اندازه ضعیف و آسیب پذیر است. قصور در اعلام به موقع این رخداد و عدم آمادگی و فقدان هماهنگی میان دولت ها، واکنش و مقابله سریع با آن را دچار مشکل کرد. اختلاف شدید میان چین و آمریکا در مورد منشأ ویروس سبب شد تا از درج آن در دستور کار شورای امنیت خودداری کنند و در نهایت بعد از گذشت بیش از سه ماه از زمان اعلام کووید 19 به عنوان بیماری همه گیر دنیای توسط سازمان دنیای سلامت، با تصویب قطعنامه 2532 در اول ژوئیه 2020 همه گیری کرونا به عنوان خطر تهدید کننده صلح و امنیت بین المللی اعلام شد. شیوع این ویروس ابعاد مختلف حیات اجتماعی، مالی و فرهنگی افراد را سخت تحت تاثیر قرار داده و خسارات جانی و مالی زیادی به اشخاص حقیقی و حقوقی در گوشه و کنار دنیا وارد ساخته است. البته شیوع بیماری مسری و واگیردار امر جدیدی نیست و در طول تاریخ، سرزمین های مختلف آن را تجربه کرده اند. دولت ها و سازمان های بین المللی اقدامات زیادی به منظور تشریک مساعی و همکاری برای پیشگیری از این گونه بیماری ها انجام داده اند. جدای از ابعاد سلامت و بهداشت در عرصه ملی، سازمان دنیای بهداشت متولی اصلی آن در عرصه بین المللی است. (1)

هنگام شیوع ویروس همه گیر این سازمان اعلام شرایط اضطرار بین المللی کرد، این اقدام به این معناست که تمام کشورها باید آمادگی لازم برای پیشگیری، مبارزه و درمان موارد احتمالی بیماری را داشته باشند. همچنین مقررات بین المللی سلامت، دولت ها را موظف کرد تا تمامی رخدادهای مهم سلامت و بیماری های خاص را که از جمله دغدغه های بین المللی هستند، اعلام و گزارش کنند تا سازمان بهداشت دنیای پس از دریافت گزارش، موضوع را به دیگر کشورهای در معرض خطر و افرادی که قصد مسافرت به کشورهای درگیر خطر را دارند، اطلاع داده و به آن ها هشدار دهد. این سازمان کشورها را ملزم به تقویت ظرفیت های نظارت و واکنش ملی خود و به اشتراک گذاری اطلاعات مهم با جامعه دنیای می کند. همچنین ارتقاء زیرساخت های بهداشتی قوی در هر کشور مؤثرترین استراتژی آمادگی بلند مدت برای موارد اضطراری بهداشت دنیای است. زیرساخت های بهداشتی نه تنها ساختارهای فیزیکی مانند آژانس های بهداشت عمومی، کلینیک ها، بیمارستان ها و منابع انسانی را شامل می شوند بلکه زیرساخت های قانونی کشورها از جمله قوانین، سیاست ها و اقدامات دولت و بخش خصوصی را در مورد بهداشت و سلامت عمومی در بر می گیرد. البته مریم حیدری عضو موسس انجمن حقوق سلامت ایران و پژوهشگر حقوق سلامت بر این باور است که تمرکز صرف بر حقوق بین الملل و سازمان بهداشت دنیای اشتباه است، بلکه مهم ترین نیاز قانونی برای اقدام در بهداشت عمومی دنیای، آمادگی اضطراری در سطح ملی است. برای نمونه دولت ها می توانند به محدودیت های اجتماعی از جمله قرنطینه، جداسازی، توقیف، درمان اجباری پزشکی و مجازات کیفری برای شیوع عمدی بیماری اقدام کنند. همچنین کنترل قانونی سفرهای بین المللی نیز در این خصوص ضروری به نظر می رسد و هر دولت باید تهدیدهای واقعی و احتمالی را شناسایی کرده و با وضع و اجرای قوانین متناسب و اطلاع رسانی به سازمان بهداشت دنیای در مورد تدابیر ماخوذه اقدام کند.

مهم ترین اقدامات سازمان دنیای بهداشت برای مقابله با ویروس کرونا

یکی از نخستین اقدامات سازمان دنیای بهداشت در دوران همه گیری ویروس کرونا، اعلام شرایط اضطراری بین المللی بود. بر اساس ماده 48 مقررات بین المللی بهداشت 2005، مدیرکل سازمان باید یک هیات شرایط اضطراری تشکیل دهد که در صورت درخواست وی درخصوص موارد ذیل اعلام نظر فنی کند: الف- آیا رویداد مدنظر یک شرایط اضطراری بهداشتی بین المللی تلقی می شود. ب- سرانجام یک شرایط اضطراری بهداشت بین المللی و پیشنهاد صدور، اصلاح، تمدید یا سرانجام توصیه ها. لازم به ذکر است که در زمان اعلان این شرایط برای شیوع ویروس کرونا، هفت هزار 818 تَن به طور قطعی مبتلا به این ویروس بودند که از این میان 170 نفر جان خود را از دست داده بودند. پیش از این سازمان دنیای بهداشت پنج بار چنین شرایطی را اعلان کرد. 2- دریافت اطلاعات مربوط به آمار قطعی مبتلایان و قربانیان این ویروس از اقصی نقاط دنیا از دیگر وظایف این سازمان است که در دوران همه گیری کرونا از همان روزهای ابتدایی صورت گرفت. 3- ارایه توصیه های مختلف و انتشار آنها از وظایف مهم سازمان دنیا بهداشت است که در دوران همه گیری کرونا از ژانویه 2020 تا به امروز به صورت منظم تدوین و منتشر شده است. 4- از اقدامات دیگری که سازمان دنیای بهداشت تدوین و انتشار گزارش های شرایط بود. این گزارش ها معمولاً بین 5 تا 30 صفحه هستند و طرح آن به این صورت است که ابتدا به خبرهای مهم اشاره کرده و از خروجی کمیته ها صحبت می کند؛ سپس آمار جدیدی از موارد قطعی ابتلا به این ویروس و مرگ و میر می دهد. 5- برگزاری کنفرانس های مطبوعاتی و پرسش و پاسخ با وبلاگ زیبا نیز از دیگر اقداماتی به شمار می رود که سازمان دنیای بهداشت از زمان شروع همه گیری کرونا به طور منظم صورت داده است.

منبع:

1- برای اطلاع بیشتر ر.ک مقاله بیماری همه گیر کرونا و صلح و امنیت بین المللی، محمدحسین رمضانی قوام آبادی